Heemkunde voor de basisscholen in Oost- en Weststellingwerf

Categorie: Lesmateriaal (Pagina 1 van 2)

De Friese Waterlinie – vijf lesbrieven (groep 8)

Vijf verschillende lesbrieven voor groep 8.

De stichting Stellingwarver Schrieversronte heeft een les ontwikkeld voor groep 7 en 8 over de Friese Waterlinie. Het doel van deze les is de leerlingen bekend te maken met de geschiedenis van de Stellingwerven en de sporen daarvan in het landschap.

Tijdens de Friese Waterlinieweek die op 17 september bij de Stellingwarver Schrieversronte wordt geopend zijn er meerdere aktiviteiten voor leerlingen van het basisonderwijs. Zie daarvoor de speciale website https://www.friesewaterlinie.nl/.

Bij de lesbrief De Friese Waterlinie zijn drie aanvullende lesbrieven over de Bekhofschans, de Blessebrugschans en de Zwartendijksterschans ontwikkeld. Deze kunnen met name gebruikt worden wanneer scholen een schans gaan bezoeken. De TentoonstellingsRoute is bedoeld om te gebruiken bij een bezoek aan de tentoonstelling over de Friese Waterlinie. Deze is vanaf 17 september tot en met 15 oktober in het gebouw van de Stellingwarver Schrieversronte in Oldeberkoop, en van 19 mei tot en met 17 juni in de Kijkzaal van de bibliotheek in Wolvega. Alle scholen in Ooststellingwerf zijn voor een bezoek aan de tentoonstelling benaderd, voor de scholen in Weststellingwerf zal dat begin 2023 het geval zijn. 

Weeromme naor Stellingwarf (groep 8)

Terug naar Stellingwerf – Weeromme naor Stellingwarf werd geschreven en getekend door Frank Spijkers. Het verhaal wordt voorgelezen door Klaas Dijkstra.

In dit stripverhaal gaat Bram Bron met twee vrienden op onderzoek naar een geschiedenis uit het jaar 1309. Via een history-whisperer ontdekken ze veel dingen, maar dit alles is niet zonder gevaar. Samen volgen ze het spoor van Otto, heer van Buil….

Piepmoes en zien kammeraoden (Groep 1-4)

Piepmoes en zien kammeraoden (Veurleesverhaelen van Sietske Bloemhoff) om te lezen of om naor te luusteren.
Veurlezen deur Femmie van Veen.


0 . Wie is Piepmoes

1. Piepmoes en de sni’jpoppe

2. Sporen in de sni’j

3. Piepmoes en Kukel

4. Piepmoes en de Paosketakke

5.  Piepmoes en de herenhoenties

6.  Piepmoes op vekaansie naor …. Appelsche

7.  Piepmoes en et stiekelvarken

8.  Piepmoes op ‘e tillevisie

9.  Piepmoes braand in et bos

10.  Piepmoes op vekaansie naor …. Wolvege

11.  Piepmoes gaot voetballen

12.  Piepmoes gaot naor et zwembad

13.  Piepmoes en de brief

14.  Piepmoes op vekaansie naor …. Ni’jelamer

15.  Piepmoes en de molle gaon knikkeren

16.  Piepmoes – Meziek in et bos

17.  Piepmoes en de paddestoel

18.  Piepmoes en de haastblaeden

19.  Piepmoes en et Sinte Mattenfeest

20.  Piepmoes en Piet

21.  Piepmoes en de gliedebaene


Alle podcasts zijn te vinden op: https://anchor.fm/stellingwarfs

Verhaaltjes Floris (groep 1&2)

Voor groep 1 en 2 biedt Stichting Stellingwarver Schrieversronte een viertal nieuwe verhaaltjes aan over de avonturen van Floris,  een zwarte kat. De verhaaltjes zijn geschreven door Roely Bakker.

De verhaaltjes kunnen door de leerkracht worden voorgelezen, maar ze zijn hier ook te beluisteren via de website.

Et Stellingwarver Taelverhael (groep 1-8)

De Stichting Stellingwarver Schrieversronte heeft een project rond het Stellingwerfs ontwikkeld. Dit schoolbrede project heeft als titel ‘Et Stellingwarver Taelverhael’. Het doel van ‘Et Stellingwarfs Taelverhael’ is dat de leerlingen meer kennis krijgen van de taal, en er vooral plezier aan zullen beleven door er mee bezig te zijn. Binnen het project gaan de leerlingen aan de slag met diverse lesmogelijkheden en activiteiten die een taal biedt. Uiteindelijk zal hierdoor meer interesse ontstaan voor het Stellingwerfs en de Stellingwerver streekcultuur.

Voor elke groep is er voor een bepaald onderwerp gekozen, maar scholen kunnen naar eigen inzicht en omstandigheden onderwerpen verschuiven of verwisselen. Alle lessen worden ondersteund door professionals die, op verzoek van de scholen, door de Stellingwarver Schrieversronte kunnen worden benaderd. Dat kunnen ook andere personen zijn dan die in het project worden aangegeven.

Bij alle lessen is verwerkingsmateriaal ontwikkeld dat door de leerkracht gedownload kan worden. De downloadmogelijkheden zijn onder deze projectbeschrijving aangegeven.

Het aanbieden en bezig zijn met ‘Et Stellingwarfs Taelverhael’ past binnen het convenant dat in 2018 werd ondertekenend door het Rijk en vijf provinciale overheden voor het behoud van het Nedersaksisch waartoe ook het Stellingwerfs behoort. Meer aandacht voor de eigen taal binnen het onderwijs wordt als een van de kerndoelen beschouwd.

Daor Klept De Klokke Weer – Lesmateriaal (groep 7&8 + brugklas)

Stichting Stellingwarver Schrieversronte heeft een les ontwikkeld voor groep 7 en 8, die ook heel geschikt is voor de brugklas. Het doel van deze les is de leerlingen bekend te maken met de geschiedenis van de Stellingwerven. Hoe? Leerlingen kijken een korte film, beantwoorden filmvragen en ze maken er zelf een spel bij.

Informatie vooraf

Jij en je klasgenoten wonen allemaal in een Stellingwerfs dorp. Dat dorp kan in de gemeente Ooststellingwerf liggen of in de gemeente Weststellingwerf. Beide gemeenten liggen in de provincie Friesland. Tegenwoordig wordt onze provincie Fryslân genoemd, dat is de Friese naam. In de meeste dorpen en steden in Friesland spreken de mensen vaak Fries. Maar in de meeste dorpen in de gemeenten Oost- en Weststellingwerf niet. De mensen spreken hier van oorsprong Stellingwarfs. Dat komt omdat hier van oudsher Stellingwervers wonen. Die Stellingwervers vormden ooit een Germaanse stam. Daarom spreken zij – ook nu nog – hun eigen taal. Net als de Friezen en de Groningers.

Daor klept de klokke weer verhaalt over de Stellingwervers: hoe zij in de 16e eeuw knokten voor hun vrijheid tegen de Saksen (en later tegen Karel de Vijfde). Het historische boek werd in 1959 geschreven door H. Hoogeveen: directeur van een basisschool in Oosterwolde. Hans Koopmans, ook onderwijzer, vertaalde het boek vijftig jaar later in het Stellingwerfs. In 2017 werd de verfilming een feit.

Gedichten (groep 3&4)

Lesmateriaal groep 3 en 4

Voor groep 3 en 4 heeft Stichting Stellingwarver Schrieversronte enkele gedichten verzameld. Elk gedichtje is voorzien van een opdracht. Het doel is de leerlingen spelenderwijs bekend te maken met de eigen streek, taal, cultuur en geschiedenis.

Loek en Lieneke in et sprokiespark – Jaap Sikkema, met toneelstuk (groep 6)

Loek en Lieneke in et sprokiespark. Een sprokiesachtig tenielstok in et Stellingwarfs

In dit tenielstok bin een peer sprokies verwarkt. Et sluut daoromme goed an bi’j et boek ‘Sprokies van Grimm in et Stellingwarfs’. Et oorspronkelike verhael over Loek en Lieneke is schreven deur Jaap Sikkema uut Oosterwoolde, de tenielbewarking zorgde Sietske Bloemhoff veur.

Bi’j Pake uut-van-huus – Klaas van der Weg (groep 7&8)

Et was ofpraot dat mit de schoelevekaansie twie kleinkiender, een twieling en beide jongen, bi’j Pake en Beppe uut-van-huus kommen zollen. Opgruuid in de stad wollen ze graeg naor et plattelaand uut-van-huus. De twielingen weren gien lieverties; aj’ mit ze te maeken kregen waj’ al gauw geneigd om ‘verrekkelingen’ te zeggen. Ze weren omdebi’j waelf jaor. As Pake veuruut weten hadde wat veur onheil him boven et heufd hong, dan hadde hi’j him nog wel een keer bedocht. Mar Pake kon ok niet in de toekomst kieken. ‘We konnen wel es een dreuge zommer kriegen, of een natte koolde haast,’ mar daor hul et dan ok wel mit op, en et kwam soms ok nog niet iens uut.

Halfweg juli wodde de twieling brocht. De eerste daegen gong alles best. De jongen gongen mit de buurjongen drok an ’t visken, zwemmen en deur de omgeving zwarmen. Mar doe et ni’js d’r wat of was gongen ze heur vervelen. Tegen Beppe zeden ze dat ze niet meer wussen wat ze doen zollen. ‘Dan moet Pake mar een uurtien mit jim te botienveren,’ zee Beppe. Dat Pake d’r now zo gek op was, mar hi’j dee et. Mit een roeibotien van de buurman gong hi’j de vaort uut. Pake aachterin, de jongen roeiden om de beurt. Et was lekker waarm weer, dat Pake vun et aenlik ok nog wel mooi.

Doe ze een half uurtien roeid hadden, begonnen de jongen de donderjaegen. Ze begonnen te schommelen, en hoe Pake et heur ok verbeud, ze wollen et niet laoten. Pake kwam hatstikke kwaod overaende, om de dichtst bi’j him zittende een beste oplewiebes te geven. Hi’j onderhaelde zien haand, en hoe of wat, mar in et wankele schommelende botien verleur hi’j zien evenwicht, en plompte zo in de vaort. De klompen en zien pette dreven alle kaanten op. Pake bekeek de vaort es goed van de onderkaante. Hi’j sleug mit de hanen en bienen om boven te blieven, krek een anscheuten walvis. Now was Pake wel wat wend, mar niet om in et waeter te liggen, want hi’j kon niet zwemmen. Iene van de jongen reup: ‘Pake, jow klompen!’ ‘Niks gien klompen,’ stootte Pake d’r uut. De aandere jonge raosde: ‘Pake, jow pette!’ ‘Niks gien pette,’ stootte Pake d’r nog een keer uut, want hi’j vocht veur zien hachien. Hi’j zag himzels al op ’e donkere, modderige bojem van de vaort liggen. Hi’j dee nog een peer verschrikkelike haelen in et waeter. De jongen hadden de boot intied wat bi’j him in de buurt brocht, en mit alle kracht die d’r nog in Pake was, kreeg hi’j de raand van de boot te pakken.

De jongen grepen him bi’j de aarms, de boot helde wat over deur et gewicht van Pake, en doe kon hi’j aenlik niet meer zitten, hi’j lag laankuut in de boot te poesten. Mar an zien ogen koj’ wel zien dat hi’j van binnen poerraozend was. Hi’j wol de jongen wel platslaon, mar doe kwam et beeld van de donkere bojem van de vaort him weer veur de ogen, dat hi’j bleef mar rustig. De jongen viskten de pette en de klompen weer op en doe bin ze mar weer op huus an roeid.

Pake kwam zo staorigan weer bi’j zien positieven en doe de boot weer vaaste an de wal lag, sjokte Pake naor huus, de druppende pette in de haand. Et waeter lekte uut zien broekspiepen, en et klotste in zien klompen en an de weinige nekhaoren hongen nog druppen. Hi’j wol niet meer mit de twieling praoten. Doe hi’j weer dreuge kleren an hadde, het hi’j drekt de tillefoon grepen, zien zeune beld, en zegd dat hi’j zo gauw meugelik de twieling ophaelen mos.

« Oudere berichten

© 2024 Stellingwerf Heemkunde

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑